Phương án thi công móng nông phổ biến nhất trong các loại móng nhà dân dụng
Thi công móng nông thường được sử dụng cho các nhà có quy mô vừa và nhỏ ( thường nhỏ hơn 5 tầng). Loại móng này rất phổ biến ở Việt Nam, có lẽ do một phần vì nó là loại móng có chi phí thấp nhất.
Móng nông tận dụng khả năng làm việc của các lớp đất phía trên cùng. Chính vì vậy, khả năng ổn định về sức chịu tải ( đại diện là các chỉ tiêu chịu tải quy ước R0) và biến dạng (mô đun tổng biến dạng E0 của các lớ pđất này quyết định tới sự ổn định của công trình.
Móng nông phù hợp với điều kiên các lớp đất sét (sét pha) ở dạng dẻo cứng đến cứng, có bè dày từ 5 -7 m phân bố phía trên cùng. Chiều sâu chôn móng nông phổ biến từ 0.5 -3m. Độ sâu này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chiều sâu mực nước dưới dất, bề dày lớp đất lấp, sự phân bố của đất yếu… Chiều sâu chôn móng càng lớn thì khả năng chịu tại trọng của móng càng cao.
Tuy nhiên, bạn nên chú ý đến các lớp đất yếu như bùn, đât sét loại dẻo, chảy ở bên dưới. Nếu có những loại đất này nằm ngay bên dưới lớp đất tốt và nàm trong phạm vi ảnh hưởng của ứng suất gây lún (thông thường từ 5 – 10m dưới đáy móng) thì hạn chế chiều sâu chôn móng để tận dụng bề dày của lớp đất tốt bên trên. Tình trạng này đặc biệt phổ biến ở Việt Nam nên các bạn nên đặc biệt lưu ý.
Nếu chiều sâu chôn móng quá lớn dẫn tới chi phí đào đắp cao, cũng như ảnh hưởng đến chất lượng các công trình lân cận khi thi công thì bạn cần xem xét đến giải pháp khác như cừ tràm (nếu có nước dưới đất), cọc tre hoặc giải pháp ép cọc.
Trong quá trình tính toán thiết kế móng nông, cần lưu ý rằng, kích thước móng phải phù hợp, thường là 0.8 -1.4m. Kích thước móng lớn thường phi thực tế, phức tạp trong tính toán góc mở và cos nền nhà. Nếu tải trọng công trình truyền xuống nhở hơn khả năng chịu tải của đất nền, chúng ta sẽ chuyển sang kiểm tra độ lún của móng, tức là kiểm tra độ biến dạng của móng. Thông thường, các mẫu nhà này có độ lún giới hạn Sgh≤ 8 cm.
Chỉ cần 1 trong 2 chỉ số chịu tải hoặc biến dạng không thỏa mãn thì bạn phải chuyển sang phương án móng cọc.
Phương án thi công móng nhà cọc ép, cọc đóng (cọc ma sát)
Móng cọc ép, cọc đóng (cọc ma sát)được sử dụng khi phương án móng nông không đáp ứng được về mặt kỹ thuật, hoặc chi phí xử lý nền trong móng nông quá tốn kém. Móng cọc còn được sử dụng khi địa tầng khu vực xây dựng chủ yếu gồm các lớp đất yếu, phân bố ở phái trên, đất tốt lại nằm sâu phía dưới, hoặc lớp đất tốt phía dưới có bề dày không đủ lướn, không ổn định, đất yếu phân bổ phía dưới với độ dày lớn hơn. Việc chọn giải pháp móng cọc phải dựa trên cơ sở và căn cứ của quá trình tính toán móng nông không đảm bảo kĩ thuật, chứ không nên chỉ chọn dựa theo số tầng nhà, hay sở thích.
Lưu ý khi thiết kế móng cọc:
Chọn có có kích thước, thép chủ, thép đai phù hợp với thực tế như 200×200, 250×250, 300×300, 350×350, 400×400,…
Chọn độ sâu cọc phải phù hợp và dựa vào thực tế để giúp cho quá trình thi công diễn ra bình thường. Thông thường, sức chịu tải của cọc thiết kế được
chọn là giá trị nhỏ nhất tính theo vật liệu, thí nghiệm trong phòng thí nghiệm và thí nghiệm tại hiện trường (tính theo xuyên tĩnh CPT, xuyên tiêu chuẩn SPT). Cọc muốn đạt yêu cầu như thiết kế cần đảm bảo:
PVL > P ép cọc > (2÷3) x PTK
Trong đó:
- PVL : Sức chịu tải của cọc theo vật liệu.
- P ép cọc : Lực ép đầu cọc.
- PTK : Sức chịu tải của cọc theo thiết kế.
Trong trường hợp móng cọc đặt quá nông dẫn tới thí nghiệm trên phòng thí nghiệm hoặc thí nghiệm tại hiện trường nhỏ hơn nhiều so với sức chịu tải của cọc theo vật liệu nên không tận dụng khả năng làm việc của cọc, gây lãng phí (phải tăng số cọc trong đài trong khi đó chỉ tăng mỗ i cọc thêm 1 vài mét là sức chịu tải tăng lên).
Chiều của cọc thường được quyết định bởi P ép cọc, hay theo độ chối với cọc đóng. Từ đó đưa tới việc sức chịu tải của cọc thiết kế thường dao động trong một phạm vi nhất định như:
- 15 Đến 25 T (cọc 200×200)
- 20 Đến 35 T (cọc 250×250)
- 35 Đến 55 T (cọc 300×300)
- 50 Đến 70 T (cọc 350×350)
Như vậy, có thể thấy, với kích thước cọc xác định, sức chịu tải của cọc theo thiết kế chỉ đạt đến một giá trị nào đó; dẫn đến độ sâu cọc thiết kế phải phù hợp, chứ không phải đặt ở vị trí nào cũng được.
Đối với số lượng cọc 1 đài, chúng ta không nên sử dụng kiểu làm tròn số họ; tức là theo tính toán;nếu số lượng cọc sẽ làm tròn lên nếu ra số lẻ lớn hơn 0.5 (3.6 làm tròn thành 4); và làm tròn xuống nếu số lượng cọc ra số lẻ nhỏ hơn 0.5 (2.4 làm tròn thành 2). Điều này rất nguy hiểm; vì số cọc còn lại phải gánh chịu tải trọng dư thừa; sẽ gây ra sự mất ổn định, ảnh hưởng tới độ bền của công trình.
Bên cạnh các yếu tố trên; khi làm móng cọc chúng ta còn phải tính toán tới điều kiện thi công. Khu vực đôt hị không được sử dụng phương pháp đóng cọc; khu cực chật hẹp cũng không sử dụng phương pháp ép đối tải mà phải sử dụng phương pháp neo. Nếu là nhà xây chen thì không thể ép sát vào nhà bên cạnh; vì có thể dẫn tới cọc không đạt độ sâu thiết kế do ma sát của các lớp đất phía trên quá lớn; dẫn đền phải khoan mồi…
Phương án thi công móng nhà cọc khoan nhồi:
Với nhiều mẫu nhà hiện đại hoành tráng và cao trên 10 tầng phải sử dụng móng cọ nhồi. Móng cọc khoan nhồi có chi phí tốn kém hơn hiều so với cọc ép; nên gần như không ai muốn sử dụng trừ trường hợp bắt buộc. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là cứ nhà cao tầng là phải sử dụng móng cọc khoan nhồi. Thực tế thì móng cọc ép thường ổn định; và dễ kiểm xoát hơn nhiều so với móng cọc khoan nhồi.
Đối với các khu nhà cao tầng, tải trọng truyền xuống 1 cột thường lớn hơn; thậm chí lớn hơn rất nhiều (phụ thuộc vào kết cấu như mạng lưới cột, khẩu độ…);nên enesu sử dụng cọc ép thì số lượng cọc sẽ rất nhiều cho máy ép cọc có lực ép đầu cọc.
Ví dụ như, tải trọng truyền xuống 700 tấn/đài; mỗi cọc chịu được 50 tấn thì chỉ cần trên 14 cọc (lưới cọc bố trí 4×4). Ta sẽ xét trong điều kiện thi công bình thường, theo trường hợp trên; kích thước cọc sẽ rất lớn, cả chiều cao và chiều rộng. Nếu mặt bằng móng đủ rộng để bố rí đài cọc; và không ảnh hưởng đến các hạng mục hạ tầng; thì phương án móng đó hoàn toàn hợp lý.
